Türkiye’de Plaka Sistemi ve Tarihçesi
Türkiye’de araç plakaları, karayolu trafiğinde araçların kimliğini belirlemek için kullanılan resmi işaretlerdir. İlk modern plaka uygulamaları 1950’li yıllarda başladı, 1962’de ise illere plaka numarası verilmesiyle birlikte günümüzdeki sistem ortaya çıktı. Bu numaralar alfabetik sıraya göre belirlendi:
- 01 Adana‘dan 67 Zonguldak’a kadar alfabetik sırayla devam eder.
- Daha sonra il olan şehirler (Aksaray, Batman, Şırnak, Düzce vb.) mevcut sıralamaya 68’den itibaren eklendi.
Böylece bugün Türkiye’de 81 il ve 81 plaka kodu vardır. Plakaların sol tarafında TR kısaltması ve mavi bant bulunur. Bu bant, Türkiye’nin uluslararası araç tanımlamasını sağlar.
Plaka Koduna Göre Sıralı İl Plaka Listesi (01 – 81)
Kullanıcıların en çok aradığı standart liste. Plaka numarasından il adını bulmak için idealdir.
| Plaka Kodu | İl Adı |
|---|---|
| 01 | Adana |
| 02 | Adıyaman |
| 03 | Afyonkarahisar |
| 04 | Ağrı |
| 05 | Amasya |
| 06 | Ankara |
| 07 | Antalya |
| 08 | Artvin |
| 09 | Aydın |
| 10 | Balıkesir |
| 11 | Bilecik |
| 12 | Bingöl |
| 13 | Bitlis |
| 14 | Bolu |
| 15 | Burdur |
| 16 | Bursa |
| 17 | Çanakkale |
| 18 | Çankırı |
| 19 | Çorum |
| 20 | Denizli |
| 21 | Diyarbakır |
| 22 | Edirne |
| 23 | Elazığ |
| 24 | Erzincan |
| 25 | Erzurum |
| 26 | Eskişehir |
| 27 | Gaziantep |
| 28 | Giresun |
| 29 | Gümüşhane |
| 30 | Hakkâri |
| 31 | Hatay |
| 32 | Isparta |
| 33 | Mersin |
| 34 | İstanbul |
| 35 | İzmir |
| 36 | Kars |
| 37 | Kastamonu |
| 38 | Kayseri |
| 39 | Kırklareli |
| 40 | Kırşehir |
| 41 | Kocaeli |
| 42 | Konya |
| 43 | Kütahya |
| 44 | Malatya |
| 45 | Manisa |
| 46 | Kahramanmaraş |
| 47 | Mardin |
| 48 | Muğla |
| 49 | Muş |
| 50 | Nevşehir |
| 51 | Niğde |
| 52 | Ordu |
| 53 | Rize |
| 54 | Sakarya |
| 55 | Samsun |
| 56 | Siirt |
| 57 | Sinop |
| 58 | Sivas |
| 59 | Tekirdağ |
| 60 | Tokat |
| 61 | Trabzon |
| 62 | Tunceli |
| 63 | Şanlıurfa |
| 64 | Uşak |
| 65 | Van |
| 66 | Yozgat |
| 67 | Zonguldak |
| 68 | Aksaray |
| 69 | Bayburt |
| 70 | Karaman |
| 71 | Kırıkkale |
| 72 | Batman |
| 73 | Şırnak |
| 74 | Bartın |
| 75 | Ardahan |
| 76 | Iğdır |
| 77 | Yalova |
| 78 | Karabük |
| 79 | Kilis |
| 80 | Osmaniye |
| 81 | Düzce |
Alfabetik Sıralı İl Plaka Kodları Listesi (A – Z)
Aradığınız ilin plaka kodunu hızlıca bulmak için alfabetik olarak sıralanmış tam liste.
| İl Adı | Plaka Kodu |
|---|---|
| Adana | 01 |
| Adıyaman | 02 |
| Afyonkarahisar | 03 |
| Ağrı | 04 |
| Aksaray | 68 |
| Amasya | 05 |
| Ankara | 06 |
| Antalya | 07 |
| Ardahan | 75 |
| Artvin | 08 |
| Aydın | 09 |
| Balıkesir | 10 |
| Bartın | 74 |
| Batman | 72 |
| Bayburt | 69 |
| Bilecik | 11 |
| Bingöl | 12 |
| Bitlis | 13 |
| Bolu | 14 |
| Burdur | 15 |
| Bursa | 16 |
| Çanakkale | 17 |
| Çankırı | 18 |
| Çorum | 19 |
| Denizli | 20 |
| Diyarbakır | 21 |
| Düzce | 81 |
| Edirne | 22 |
| Elazığ | 23 |
| Erzincan | 24 |
| Erzurum | 25 |
| Eskişehir | 26 |
| Gaziantep | 27 |
| Giresun | 28 |
| Gümüşhane | 29 |
| Hakkâri | 30 |
| Hatay | 31 |
| Iğdır | 76 |
| Isparta | 32 |
| İstanbul | 34 |
| İzmir | 35 |
| Kahramanmaraş | 46 |
| Karabük | 78 |
| Karaman | 70 |
| Kars | 36 |
| Kastamonu | 37 |
| Kayseri | 38 |
| Kilis | 79 |
| Kırıkkale | 71 |
| Kırklareli | 39 |
| Kırşehir | 40 |
| Kocaeli | 41 |
| Konya | 42 |
| Kütahya | 43 |
| Malatya | 44 |
| Manisa | 45 |
| Mardin | 47 |
| Mersin | 33 |
| Muğla | 48 |
| Muş | 49 |
| Nevşehir | 50 |
| Niğde | 51 |
| Ordu | 52 |
| Osmaniye | 80 |
| Rize | 53 |
| Sakarya | 54 |
| Samsun | 55 |
| Siirt | 56 |
| Sinop | 57 |
| Sivas | 58 |
| Şanlıurfa | 63 |
| Şırnak | 73 |
| Tekirdağ | 59 |
| Tokat | 60 |
| Trabzon | 61 |
| Tunceli | 62 |
| Uşak | 64 |
| Van | 65 |
| Yalova | 77 |
| Yozgat | 66 |
| Zonguldak | 67 |
Plaka Renkleri ve Anlamları
Türkiye’de plaka kodları illere göre belirlenirken, plaka renkleri aracın hangi kuruma veya statüye ait olduğunu gösterir. En yaygın olanı beyaz zemin üzerine siyah yazı olsa da, trafikte farklı renklerde plakalarla karşılaşabilirsiniz:
- Beyaz Zemin, Siyah Yazı: En yaygın plaka tipidir. Bireylere ve şirketlere ait araçlar bu plakayı kullanır.
- Siyah Zemin, Beyaz Yazı: Devlet kurumlarına ait araçlarda (Emniyet, belediye, valilik) bulunur.
- Yeşil Zemin, Beyaz Yazı: Yabancı ülke elçilikleri, konsolosluklar ve diplomatik misyonlarda görev yapanların araçlarında kullanılır. Trafikte dokunulmazlıkları vardır ve bazı vergilerden muaftırlar.
- Kırmızı Zemin, Beyaz Yazı: Cumhurbaşkanlığı, TBMM Başkanı, Bakanlar gibi üst düzey devlet yetkililerinin araçlarında kullanılır.
- Sarı Zemin, Siyah Yazı: İthal edilen, satışı bekleyen veya gümrükte geçici olarak bulunan araçlarda kullanılır. Sınırlı süreyle geçerlidir.
- Mavi Zemin, Beyaz Yazı: Birleşmiş Milletler (BM), NATO gibi uluslararası organizasyonlara bağlı araçlarda bulunur.
İl Olması Beklenen İlçeler ve Olası Plaka Kodları (82, 83, 84 ve Sonrası)
Türkiye’de zaman zaman bazı büyük ilçelerin il yapılması gündeme gelir. Eğer bu gerçekleşirse 82’den itibaren yeni plaka kodları verilecektir. Resmi bir sıralama olmasa da, il olması gündeme gelen başlıca ilçeler ve konuşulan olası plaka kodları şunlardır:
- 82 Plaka Adayı: Çorlu (Tekirdağ)
- 83 Plaka Adayı: Yüksekova (Hakkâri)
- 84 Plaka Adayı: Alanya (Antalya)
- 85 Plaka Adayı: Ereğli (Konya/Zonguldak)
- 86 Plaka Adayı: İskenderun (Hatay)
- 87 Plaka Adayı: Kahta (Adıyaman)
Araç Plakaları Hakkında Sıkça Sorulan Sorular
Araç plakaları ve kodlarıyla ilgili en çok merak edilen soruları sizler için yanıtladık.
Soru 1: İl Plaka Kodları Neye Göre Belirlendi?
Plaka kodları, 27 Eylül 1962’deki yönetmelikle o günkü 67 ilin alfabetik sırasına göre belirlenmiştir. (Örn: 01 Adana, 06 Ankara, 33 Mersin, 67 Zonguldak).
Soru 2: Neden Bazı İller Alfabetik Sırada Değil? (68 ve Sonrası)
Çünkü 67’den sonraki kodlar (68-81 arası), il statüsü kazanan yeni ilçelere veriliş tarihlerine göre atanmıştır. Örneğin, 1989’da il olan Aksaray 68 kodunu alırken, 1999’da il olan Düzce 81 kodunu almıştır.
Soru 3: Plaka Kodu 82, 83, 84 Hangi İller?
Şu an için Türkiye’de 81 ilden fazla il bulunmamaktadır. 82 ve sonrası plaka kodları, ileride il olabilecek yeni yerleşim yerleri için boşta bekletilmektedir.
Soru 4: Plakadaki Harfler Ne Anlama Geliyor?
İlk iki hanedeki sayı ili belirtir (Örn: 34 İstanbul). Sayıdan sonra gelen harf grupları (Örn: 34 ABC 1234) ise o ilin hangi ilçesine ve vergi dairesine kayıtlı olduğunu gösterir.
Soru 5: Başka İlden Araba Alınca Plakayı Değiştirmek Zorunlu mu?
Hayır, 2018’deki düzenleme ile bu zorunululuk kalktı. Artık noter satışı sırasında plakayı değiştirmek istemediğinizi belirterek aracı kendi ikametgahınızdan farklı bir ilin plakasıyla kullanabilirsiniz.
Soru 6: Plaka Kodu Sorgulama Nasıl Yapılır?
Eğer “plaka kodu sorgulama” ile kastınız bir numaranın hangi ile ait olduğunu bulmaksa, yukarıdaki listelerimizi kullanabilirsiniz. Ancak bir aracın sahibini, cezasını veya yasal durumunu sorgulamak istiyorsanız, bu işlemi yalnızca E-Devlet kapısı veya Emniyet Genel Müdürlüğü’nün resmi servisleri üzerinden yapabilirsiniz.
Aracınızın Plakası Kadar Geçmişi de Önemlidir
Bir aracın plaka kodunun hangi şehre ait olduğunu bilmek, trafikte veya alım-satım sırasında önemli bir bilgidir. Araçlar hakkında daha fazla faydalı bilgi için Araç Bilgi Bankası kategorimize göz atabilirsiniz.
Ancak, özellikle ikinci el bir araç alırken, aracın plakasından daha kritik olan bir şey vardır: Aracın teknik durumu ve kaza geçmişi.
RS Oto Ekspertiz olarak, almayı düşündüğünüz aracın plakası 01 Adana da olsa 81 Düzce de olsa, bizim için fark etmez. Tarafsız ve profesyonel ekibimizle, aracın motorundan kaportasına, elektronik aksamından alt takımına kadar tüm kontrollerini yapıyor, size net ve güvenilir bir ekspertiz raporu sunuyoruz. Aracınızın plakasını bilirsiniz, RS Oto Ekspertiz ile geçmişini de bilirsiniz.
